Đề xuất cho doanh nghiệp vốn 500 tỷ được sản xuất vàng miếng

Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 24 có quy định doanh nghiệp phải có vốn từ 1.000 tỷ trở lên mới đủ điều kiện được cấp phép sản xuất vàng miếng. Ảnh: Thế Bằng.

Hiệp hội kinh doanh vàng Việt Nam (VGTA) vừa có văn bản gửi Ngân hàng Nhà nước (NHNN) góp ý về Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 24 của Chính phủ về quản lý hoạt động kinh doanh vàng.

Giảm điều kiện vốn doanh nghiệp được cấp phép vàng miếng

Một vấn đề được Hiệp hội ngành vàng đề xuất xem xét là quy định doanh nghiệp phải có vốn điều lệ từ 1.000 tỷ trở lên mới đủ điều kiện được cấp phép sản xuất vàng miếng.

Theo Hiệp hội, điều kiện này là quá chặt, bởi hiện chỉ có khoảng 1-3 doanh nghiệp trong ngành có thể đáp ứng. Nếu giữ quy định này, số lượng doanh nghiệp đủ điều kiện sẽ rất hạn chế, khiến thị trường khó mở rộng và nguy cơ Nhà nước tiếp tục nắm thế độc quyền, làm giảm tính đa dạng và hạn chế nguồn cung.

Hiệp hội đề nghị NHNN tham khảo thực tế vốn đầu tư ban đầu của SJC khi triển khai sản xuất vàng miếng, từ đó đưa ra mức vốn điều lệ phù hợp hơn với điều kiện thị trường. Theo Hiệp hội, mức vốn điều lệ 500 tỷ trở lên là hợp lý và khả thi hơn trong bối cảnh hiện nay.

Về điều kiện tham gia sản xuất vàng miếng, ngoài yêu cầu về vốn điều lệ, Hiệp hội cho rằng cần tập trung vào các tiêu chí liên quan đến năng lực thực tế của doanh nghiệp như năng lực sản xuất (tài sản, cơ sở vật chất, kỹ thuật), hiệu quả kinh doanh, uy tín và thương hiệu trên thị trường, cũng như việc chấp hành các quy định của Nhà nước trong lĩnh vực kinh doanh vàng.

Về mẫu mã và chất lượng sản phẩm, doanh nghiệp có thể chủ động đăng ký theo năng lực riêng, miễn đáp ứng các tiêu chuẩn được cơ quan quản lý đề ra.

Với những điều kiện này, thị trường có thể lựa chọn được khoảng 5-7 doanh nghiệp tham gia sản xuất, cung ứng vàng miếng giúp đa dạng hóa nhưng vẫn đảm bảo tiêu chuẩn và chất lượng.

Về quy định cấp hạn mức và giấy phép cho hoạt động xuất nhập khẩu vàng, Hiệp hội kiến nghị bỏ yêu cầu cấp giấy phép từng lần, vì cho rằng điều này làm phát sinh thêm “giấy phép con”, tăng thủ tục hành chính, gây khó khăn cho doanh nghiệp.

Hiệp hội kinh doanh vàng Việt Nam kiến nghị bỏ yêu cầu cấp giấy phép từng lần cho hoạt động xuất nhập khẩu vàng. Ảnh: Thế Bằng.

Thay vào đó, Hiệp hội đề xuất chỉ nên quy định NHNN cấp hạn mức xuất – nhập khẩu hàng năm và phân bổ cụ thể cho từng doanh nghiệp ngay từ quý I theo nguyên tắc công khai, minh bạch. Doanh nghiệp tự quyết định thời điểm và khối lượng thực hiện trong phạm vi hạn mức được cấp, báo cáo định kỳ. Trường hợp cần điều chỉnh bổ sung, NHNN sẽ xem xét và quyết định.

Ngoài ra, VGTA đề nghị ban soạn thảo cân nhắc cơ chế khuyến khích nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng, vàng trang sức phục vụ nhu cầu trong nước và xuất khẩu. Không nên tạo cơ chế thúc đẩy hoạt động mang tính thương mại đơn thuần như nhập – xuất khẩu vàng miếng, bởi điều này không tạo ra nhiều giá trị gia tăng cho nền kinh tế.

Không để ngân hàng sản xuất, kinh doanh vàng miếng

Liên quan đến thị trường vàng miếng SJC, NHNN đang đề xuất mở rộng nhóm đối tượng được phép sản xuất, cung ứng vàng miếng gồm cả doanh nghiệp và tổ chức tín dụng. Tuy nhiên, Hiệp hội kiến nghị không nên.

Theo đó, Luật Các tổ chức tín dụng không quy định chức năng sản xuất vàng đối với ngân hàng. Nhiệm vụ chính của các ngân hàng là kinh doanh tiền tệ, đặc biệt là hoạt động tín dụng và cung ứng dịch vụ thanh toán.

Việc để ngân hàng thương mại tham gia sản xuất, kinh doanh vàng miếng buộc họ phải sử dụng nguồn vốn lớn cho các lĩnh vực ngoài chức năng chính như đầu tư nhà xưởng, máy móc, đào tạo nhân lực… làm ảnh hưởng đến nhiệm vụ trọng tâm giai đoạn 2025-2030 là cấp tín dụng, hỗ trợ vốn cho doanh nghiệp để đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế đã đề ra.

Bên cạnh đó, ngân hàng cũng không phải là tổ chức chuyên sâu trong lĩnh vực vàng, và theo Hiệp hội, thực tế cho thấy hoạt động sản xuất, kinh doanh vàng miếng tại các ngân hàng trước đây không mang lại hiệu quả.

Dự thảo Nghị định sửa đổi cũng quy định NHNN có thể tổ chức sản xuất vàng miếng trong từng thời kỳ, tuy nhiên VGTA đề nghị cân nhắc lại.

Lý do là NHNN là cơ quan quản lý Nhà nước về hoạt động kinh doanh vàng, không phải là đơn vị sản xuất kinh doanh vàng miếng. Nếu cơ quan quản lý trực tiếp tham gia thương trường, tức là tổ chức sản xuất vàng miếng, sẽ đặt ra câu hỏi về cơ chế giám sát.

Hiệp hội cho rằng việc NHNN can thiệp thị trường vàng thông qua sản xuất vàng miếng nên được điều chỉnh theo Nghị định về quản lý dự trữ ngoại hối.

Hiệp hội cũng cảnh báo nếu NHNN trực tiếp sản xuất và cung ứng vàng miếng có thể tạo hiệu ứng tâm lý, khiến người dân và nhà đầu tư tiếp tục đổ xô mua vàng mang thương hiệu NHNN. Tình trạng này từng xảy ra khi vàng miếng SJC được chọn làm thương hiệu vàng quốc gia, dẫn đến mất cân bằng cung – cầu, vàng doanh nghiệp không tiêu thụ được, gây méo mó thị trường.

Khi người dân tiếp tục dồn cầu vào vàng miếng thương hiệu NHNN, áp lực sản xuất sẽ đè nặng lên nhà điều hành. Cầu tăng cũng sẽ kéo giá tăng theo, vô hình trung phá vỡ mục tiêu đa dạng hóa nguồn cung và kéo giảm giá vàng miếng.

Hiệp hội đề xuất có thể áp dụng chính sách thuế phân biệt như không đánh thuế khi người dân bán vàng trang sức, nhưng áp thuế nếu bán vàng miếng với mục đích đầu cơ. Cùng với đó là các biện pháp đa dạng hóa thương hiệu, tăng nguồn cung vàng miếng, phát triển thị trường vàng trang sức… nhằm tác động dần đến tâm lý, giúp người dân chuyển từ tích trữ vàng miếng sang giao dịch vàng trang sức.